Een blik op de verschillende graadmeters in het westen laat zien dat er geen sprake is geweest van herstel. De Dow-Jonesindex staat ruim 12 procent lager dan de hoogste stand in januari. De Duitse Dax-index staat circa 13 procent in de min, de AEX zo’n 10 procent. 

Voor de Europese beurzen geldt daarbij overigens dat ze, in tegenstelling tot die in de VS, eigenlijk niet zo heel veel voortgang hebben gemaakt afgelopen jaren. Het huidige niveau is vergelijkbaar met dat van drie jaar geleden. Op dat moment was de Europese Centrale Bank net begonnen met het opkoopprogramma en waren Europese aandelen hard opgelopen.

Het was de afgelopen periode een keten van zorgen uit de Verenigde Staten die de beurs naar beneden trok. Dat begon in februari met de oplopende rente. De tienjaarsrente ging van begin december tot februari circa 0,5 procentpunt omhoog.

Die stijging stopte vrij snel en de kou is voor nu uit de lucht. Er waren vorige week echter wel aanwijzingen dat de Amerikaanse centrale bank onder de nieuwe president Jerome Powell het tempo van renteverhogingen zal opvoeren.

Na de rente was het de dreiging van een handelsoorlog tussen ontwikkelde economieën. Inmiddels lijkt het erop dat Europa en de belangrijkste handelspartners van de VS voorlopig geen extra heffingen krijgen opgelegd, maar nu dreigt er een handelsoorlog met China.

En dan zijn er nog de technologie-aandelen die onderuit gingen door berichtgeving over onzorgvuldig beheer van gebruikersdata door Facebook. Het aandeel Facebook is in een week circa 15 procent gezakt. Daarbij speelt de angst dat gebruikers vanwege privacyoverwegingen massaal hun account gaan opzeggen en dat overheden het bedrijf strenger gaan reguleren.

Of dit echt de rest van de technologiesector raakt, is wel de vraag. De Nasdaq Composite staat namelijk op een kleiner verlies dan de bredere graadmeters. De technologie-index heeft deze maand ook nog een nieuw hoogste punt ooit aangetikt.

Naast deze Amerikaanse zorgen zijn er ook verschillende ontwikkelingen buiten de VS. Zo hebben de Italiaanse verkiezingen vooralsnog amper impact gehad op de beurs, terwijl de uitslag vrij onconventioneel was met de helft van de stemmen die naar twee populistische partijen ging.

Als er een akkoord komt tussen deze twee, wat niet ondenkbaar lijkt, dan zullen verschillende hervormingen, zoals die van het pensioenstelsel, worden teruggedraaid. Ook zal de koers van de regering veel meer anti-Europees zijn. Dit zal spanning zetten op de verhoudingen in de eurozone.

Dan is er ook nog politieke onrust in Japan. In een enorm hoog tempo heeft zich daar een schandaal ontwikkeld rond premier Abe. Omdat hij wordt gezien als de drijvende kracht achter het extreem soepele beleid van de centrale bank en hervormingen, is dit ook niet gunstig voor de tweede aandelenbeurs ter wereld.

Tenslotte heeft het oplopen van het verschil in rente tussen de driemaands libor-rente die banken elkaar rekenen en de risicovrije rente met dezelfde looptijd. Dit verschil is nu het grootst sinds 2012. Tijdens de financiële crisis was het nog vele malen groter en was dit een indicator waaraan te zien was dat banken elkaar niet vertrouwden. Het oplopen van het gat tussen de twee rentetarieven wordt daarom wel gezien als een signaal dat de spanning in de geldmarkten oploopt.

Tegenover alle angst voor oplopende rentes en politieke onrust staat wel een tamelijk stabiele groei van de wereldwijde economie. Zowel in de VS, Europa, als Azië groeit de economie in een stevig tempo.

Zolang dat zo blijft, is het nog maar de vraag of de correctie op de beurs verder gaat en uitgroeit tot een echte langdurige ‘bearmarket’. De huidige situatie met een keten van zorgen dat de beurs verder zal dalen kan ook een kans zijn om in te stappen. Maar zekerheid daarover is, uiteraard, niet te geven. Beurzen kunnen ook crashen als alles in orde lijkt en niemand het verwacht.